Dieta sensoryczna to szczegółowy plan oddziaływań indywidualnie opracowany i dopasowany do potrzeb dziecka
Program stymulacji sensorycznych czyli tzw. dieta sensoryczna oznacza szczegółowy plan oddziaływań indywidualnie opracowany i dopasowany do potrzeb dziecka. Są to ćwiczenia, zabawy i stymulacje m.in. przedsionkowe, czuciowe, słuchowe i proprioceptywne. Wykonywanie ich przez dziecko w domu przekłada się na lepsze i szybsze efekty terapii. Regularna praca rodzica z dzieckiem często jest problematyczna ze względu na brak wolnego czasu, niechęć dziecka do współpracy czy brak odpowiedniego sprzętu.
Dlatego ważne jest takie zaplanowanie aktywności aby mogły być wykonywane w warunkach domowych. Nawet spontaniczna zabawa z dzieckiem może mieć aspekt terapeutyczny jeżeli zostanie odpowiednio przeprowadzona.
- nie zmuszamy dziecka do zabawy
- aktywności dobieramy tak aby były dla dziecka interesujące
- gdy widzimy, że dziecko zaczyna być rozdrażnione, bardzo pobudzone lub nawet agresywne wtedy przerywamy zabawę
- pozwalamy dziecku na kreatywne uczestniczenie w zabawie. Jeżeli chce coś zmienić lub dołożyć nie zabraniajmy mu. Dziecko samo podświadomie wie czego potrzebuje jego układ nerwowy.
Przykłady aktywności i zabaw do wykonywania w domu:
1. Duża gumowa piłka
- Toczymy piłkę w kierunku dziecka. Pozwalamy mu odepchnąć ją w naszą stronę rękami lub nogami (lewą, prawą lub obiema równocześnie) Możemy wskazywać, której ręki lub nogi ma użyć, prawej czy lewej. Zadanie można wykonywać w różnych pozycjach ciała: siedząc, leżąc na plecach lub na brzuchu, w klęku podpartym.
- Sadzamy dziecko na piłce i przechylamy w róże strony stymulując do samodzielnego utrzymywania równowagi. Ważne jest utrzymywanie kontaktu wzrokowego z dzieckiem i stabilna asekuracja.
- Kładziemy dziecko na piłce na brzuchu i przetaczamy do przodu zachęcając aby próbowało odepchnąć się rękami od ziemi.
2.Fakturowe ścieżki
- Wypełniamy kilka niepotrzebnych powłoczek na małe poduszki różnego rodzaju drobnymi rzeczami np. groch, ryż, guziki, kasztany itp. Dziecko spaceruje po nich początkowo w butach następnie w skarpetkach i gołymi stopami.
- W celu wydłużenia i urozmaicenie ścieżki możemy wykorzystać np. domowe wycieraczki czy dywaniki. Ważna jest różnorodność materiału, z którego są wykonane: szorstkie, gładkie, z krótkim lub długim włosiem.
3.Wyścigi
- Sadzamy dziecko na dużym ręczniku lub kocu i ciągniemy po parkiecie. Można zmieniać pozycję: na brzuchu, na plecach, na boku. W przypadku starszych dzieci można podać do rąk np. długi szalik i wtedy ciągnąć. Zadaniem dziecka będzie utrzymanie równowagi.
4. Tor przeszkód
- Układamy na podłodze różnego rodzaju przeszkody np. poduszki, wałki, zwinięty w rulon koc, pufa itp. Dziecko pokonuje przeszkody ćwicząc równowagę.
- Dołączamy do toru przeszkód elementy ścieżki sensorycznej w celu połączenia ćwiczeń równoważnych ze stymulacją dotykową.
- Zasłaniamy dziecku oczy. Niezbędna jest ciągła asekuracja dziecka.
- Po kilku krotnym przejściu toru dziecko ma za zadanie z pamięci powtórzyć kolejność ułożonych przeszkód, ich kolor ewentualną fakturę.
- Zmieniamy sposób poruszania się dziecka np. skacze obunóż, przechodzi na czworakach, turla się itp.
5. Różnicowanie dźwięków
- Dziecko siada do nas tyłem. Zadanie polega na rozpoznaniu bez patrzenia usłyszanych dźwięków. Może to być np. stukanie łyżeczką o szklankę, nalewanie wody do kubka, zgniatanie lub darcie kartki papieru itd.
6. Różnicowanie zapachów
- Dziecko wącha różnego rodzaju zapachy np. kawa, cytryna, mięta, krem do rąk itp. Następnie zasłaniamy oczy i bez kontroli wzrokowej rozpoznaje daną rzecz.
7. Zabawa w naleśnika
- Zawijamy ciasno dziecko w koc lub duży ręcznik następnie energicznie rozwijamy.
- Podczas gdy dziecko jest zawinięte możemy dodatkowo uciskać i masować całe ciało. Zadanie łączy w sobie elementy stymulacji układu przedsionkowego i proprioceptywnego. Ma na celu wyciszenie i uspokojenie bardzo pobudzonego dziecka.
8. Skoki i przeskoki
- Rysujemy na ziemi kredą linie lub rozkładamy sznurek. Dziecko ma za zadanie przejść stopa za stopą po wyznaczonej linii. Zadanie można również wykonać z zamkniętymi oczami lub idąc tyłem.
- Dziecko przeskakuje z lewej na prawą stronę linii obunóż lub na jednej nodze.
Istotne jest aby podczas zabaw z dzieckiem uważnie go obserwować. Po pewnym czasie sami nauczymy się, które aktywności będą wyciszały dziecko gdy jest zbyt rozdrażnione i aktywne a z kolei, które będą go pobudzały gdy jest ospałe i apatyczne. Kolejną ważną uwagą jest aby nie wykonywać zabaw pobudzających bezpośrednio przed spaniem. Nadmiernie pobudzone i przestymulowane dziecko będzie miało trudności z zaśnięciem.
Bezpośrednio przed snem dobrze jest dostarczyć dziecku dużo stymulacji proprioceptywnej i dotykowej, która ma na celu wyciszenie układu nerwowego. Są to wszelkiego rodzaju mocne uciski, dociski i masaże np. zawijanie w koc, mocne przytulanie dziecka, przeciskanie się przez ciasne przeszkody itp. Wspólna zabawa z dzieckiem stanowi także dobrą okazję do nawiązania bliskiej więzi z naszym maluchem.
